فرهنگ و سنت مردم قشم

مردم قشم و  فرهنگ و سنت آنها ،بخش عمده ای از لذت  سفر به قشم آشنایی هایی است که برای ما نسبت به فرهنگ و سنت و مردم شهر و حتی خاطرات اهالی، سنت ها، رسوم ، پوشش، فرهنگ بومی حتی خوراکی ها و خوردنی هایی است که مخصوص آنجا است ، پیدا می‌کنیم.

در این مقاله درمورد فرهنگ و سنت مردم خونگرم قشم صحبت می‌کنیم و در مورد مراسم و جشن ‌های سنتی منطقه و تاریخچه آنها به نکاتی اشاره می‌کنیم که کمتر کسی به این مسائل پرداخته است.

تجربه ای که ثبتش کنیم، حالا چه در عکس های یادگاری از سفر چه در حافظه و خاطراتمان که برای دوستمان تعریف کنیم که رفتیم و این رخداد خاص که همان تجربه ما است را بازگو کنیم در عکس ها نشانش دهیم و هیچ شهری در هیچ جای دنیا نیست که چنین خاطره ای را برای ما رقم نزده باشد.در مورد آداب و رسوم مردم قشم قبلا صحبت کردیم و در این مقاله به صورت کاملتر در مورد مراسم سنتی، اداب، زبان و پوشش مردم اطلاعات کاملتری را برایتان بازگو میکنیم.

مگر می شود در خطه ای که مملو از نخلستان های فراوان است برای نخل ها و خرماهایش جشنی نباشد.

یکی از جشن های معروف و مطرح این مرز و بوم جشن نخل و خرما است که باغداران خرماهای تازه خود را به فروش می‌رسانند و محصولاتی را که از خرما تهیه می‌کنند (مانند شیره، سرکه، نان، بیسکوییت، رولت، مربا را عرضه می‌کنند.

در خطه ای که هویتی تاریخی دارد. بخشی از فرهنگ را می توان در اشعار و مولودی و تعزیه خوانی یافت.

مراسم مولودی خوانی چهار بار در سال و همزمان با چهار واقعه تاریخی اسلامی برگزار می شود: عید فطر، عید قربان، معراج و ولادت پیغمبر اسلام خضرت محمد.

مراسم مولودی خوانی هر شب ساعت 8 در مساجد با حضور زنان و مردان و کودک آغاز می شود. که همه اطراف مولودی خوان جمع می شوتد و شمع و چراغ روشن می کنند و در ساعت 11 به پایان می رسد.

در فرهنگ بومی مردم جزیره قشم و استان هرمزگان، بادهای سحرآمیزی وجود دارد که می‌تواند آ‌ن‌ها را جادو یا بیمار کند.

طبق اعتقادات این مردم، اگر کسی بیماری لاعلاجی داشته باشد، حتما برخوردی با بادهای زار داشته است و برای درمان باید جنی که بر او نفوذ کرده را طبق یک مراسم بیرون آورند.

یکی دیگر از رسم های مردم این جزیره جشن قبله دعا است که باز هم به آب مربوط می شود.

زمانی که باران در این سرزمین کم می شود و چاه ها و قنات ها رو به خشکی می روند مردم برای درخواست باران و دعا کردن به نزدیکی درخت کُنار خاصی در جزیره می روند که از قدیم تا کنون محل تجمع مردم در زمان دعای باران بوده است؛

مردم اعتقاد دارند در طول مراسم نباید پشت به درخت بایستند، همین طور هنگام دعا خواندن غذا می پزند و آن را بین فقرا تقسیم می کنند و حتی مقداری از آن غذا را نیز پای درخت می ریزند تا حیوانات هم سهمی از آن داشته باشند؛

علاوه بر این درخت کُنار معروف، روستایی دیگر به نام کابلی در منطقه غرب و همین طور روستایی در جنوب قشم وجود دارد که عده ای دیگر از مردم برای دعای باران به این مناطق می روند؛

این مراسم دعا معمولا در چند شب برگزار می شود و وعده های مختلفی به فقرا نذری داده می شود.

مراسم عروسی در قشم کاملا به شکل سنتی برگزار می شود و مردم چند شبانه روز پایکوبی می کنند، مخارج عروسی به عهده داماد است و علاوه بر آن داماد باید چندین لباس سنتی نیز  برای عروس تهیه کند.

بیش تر کارهای مراسم توسط زنان فامیل انجام می شود، از خواستگاری گرفتن تا رسومی مانند حنابندان. زنان معمولا در طی چند روز به خانه عروس می روند و هدایایی مانند طلا و پارچه با خود می برند و در روز اصلی تمام اعضای خانواده از جمله پدر عروس نیز دور هم جمع می شوند؛

جشن و پایکوبی چند روز است که ابتدا خانواده عروس و داماد جداگانه جشن می گیرند و در روز آخر عروس را به سمت خانواده داماد راهی می کنند، یکی از مراسم های مهم دیگر حنابندان است، که معمولا دو روز قبل از عروسی انجام می شود و زنان این جزیره نقش و نگاری زیبا با حنا روی دست و پاهای عروس می کشند و آن را برای مراسمی با شکوه آماده می کنند.

زبان محلی مردم قشم جزیرتی است که ترکیبی از گویش‌های ایرانی از جمله لارستان، بندری، مینابی، عربی و برخی از زبان‌های هندی، زنگبار و حبشی آفریقایی، انگلیسی و پرتغالی است.

مردم محلی لارَک به زبان کُمزاری تکلم می‌کنند که امروزه در حدود 4000 تا 5000 نفر هستند.

این نیز توسط کمزاری‌ها در ساحل کمزار شبه جزیره موساندام در شمال عمان صحبت می‌شود. این تنها زبان ایرانی است که به طور انحصاری در شبه جزیره عربستان نیز در بین مردم تکلم می‌شود.

لحظه ای که بخواهیم از پوشش مردم قشم بگوییم حتما تصاویر پر نقش و نگار لباس ها جنوبی مخصوصا زنان این منطقه که المان هایی از هند و آفریقا در آن نهفته است به ذهن متبادر می شود.

لباس های زنان قشم که کندوره نام دارد در کنار شلوار سوزن دوزی قرار می گیرد. روسری ای به نام لیسو و برقعی که بر صورت می زنند و حصیر سنتی چیدا.

حتما وقتی به یاد موسیقی جنوب بیفتید آن بخش از طرب انگیزی و انرژی فراوانی که به شما ارزانی می دارد را در ذهنتان تداعی می شود.

این نوع از موسیقی در جزیره قشم نیز با شور و حرارت بیشتری در مراسم‌های گوناگون اعم از: عروسی و رسوم بومی همچون زار نواخته می‌شود. سازهایی که معمولا در موسیقی جنوبی مورد استفاده قرار می‌گیرد، شامل: دف، دُهُل، دایره، عود است.

که همین شور و هیجان در مراسم شاد در عزاداری ها این شور و هیجان به سوز و گداز بدل می شود.